Gmina Trzebnica położona jest na terenie dwóch mezoregionów geograficznych . Północna część gminy (około 60% powierzchni) leży w mezoregionie Kotlina Żmigrodzka w trzech mikroregionach: Równina Czeszowska, Równina Prusic, Dolina Środkowej Baryczy. Dnem tej części kotliny toczą swe wody liczne cieki będące dopływami Sąsiecznicy (Sieczki) lewobrzeżnego dopływu Baryczy. Do najważniejszych z nich należą: Brzeźnica, Młyńska Struga, Olszak, Lipniak, Czarna Woda, Głęboki Rów, Kanał Trzebnicki. Dno kotliny będącej zagłębieniem końcowym lodowca warciańskiego wypełniają piaski. Tu, na wschód od Koniówka znajduje się najniżej położony punkt w gminie – 93 m n.p.m.

Południowa część gminy (około 40% powierzchni) leży w mezoregionie Wzgórza Trzebnickie, w mikroregionie Grzbiet Trzebnicki. Wzgórza te są spiętrzonymi morenami końcowymi zlodowacenia warciańskiego. Znaczną część tego mezoregionu pokrywają utwory lessowe, o miąższości od 3 do 25 m. Wyróżniono tu lessy właściwe i glinki lessopodobne oraz szczerki pyłowe. Powstanie lessów trzebnickich datuje się na ostatnie zlodowacenie oraz prawdopodobnie na schyłkową fazę zlodowacenia Warty. W tym regionie, między Malczowem a Doroszowem, położona jest Ciemna Góra (258,3 m n.p.m.) będąca najwyższym wzniesieniem Wzgórz Trzebnickich. Jest ona jednocześnie najwyższym punktem w Gminie. Ze szczytu rozciąga się widok na południe, na wieś Doroszów i widoczną poonad Pasmem Południowym WZgórz Ślężę i dalej na całe Sudety.

Gmina Trzebnica, zwłaszcza jej południowa część posiada bardzo urozmaiconą rzeźbę terenu. Charakterystyczne jest tu występowanie wielu pagórków morenowych o znacznym nachyleniu oraz głębokich wąwozów o bardzo stromych stokach. Ta część gminy posiada dobre gleby uprawne, co spowodowało rozwój rolnictwa, a zwłaszcza sadownictwa.

Zróżnicowana rzeźba terenu gminy Trzebnica, pomimo znacznego odlesienia jej obszaru – lesistość wynosi jedynie ok. 14 % - stwarza warunki do egzystencji wielu rzadkich siedlisk przyrodniczych oraz zagrożonych i chronionych gatunków roślin naczyniowych.

Na terenie gminy Trzebnica poddano prawnej ochronie powierzchniowej następujące obiekty:

rezerwat przyrody „Las Bukowy w Skarszynie”

park krajobrazowy „Dolina Baryczy”

8 użytków ekologicznych na gruntach leśnych Nadleśnictwa Żmigród

obszar chronionego krajobrazu „Wzgórza Trzebnickie”

Na terenie Gminy Trzebnica objęto częściową bądź ścisłą ochroną ok 25 gatunków roślin (np.:Buławnik czerwony , Fiołek przedziwny , Gnieźnik leśny )oraz ok. 139 gatunków zwierząt (np.:Mieniak strużnik,  Siwoszek błękitny, Kumak nizinny).